Η ζωή ως άθροισμα όλων εκείνων των στιγμών που αφήνουμε πίσω μας... κυριολεκτικά !
Δεν υπάρχει περισσότερο "ματαιόδοξο" μέσο από το φιλμ, είτε μιλάμε για το φωτογραφικό είτε για εκείνο των ταινιών. Στην ευαίσθητη επιφάνειά του ο άνθρωπος προσπαθεί να αποτυπώσει, να "αιχμαλωτίσει", να "παγώσει" μέσα στο χρόνο και από το χρόνο, τη "στιγμή". Στιγμή που θα μείνει ανεξίτηλη στην πάροδό του, θυμίζοντας πρόσωπα, μέρη, συναισθήματα, συνήθειες, γεγονότα. Θα τα "αλλοιώνει" μέσα από την υποκειμενικότητα της λήψης, θα τα παραμορφώνει μέσα από την κοινωνικοπολιτισμική διαφοροποίηση που θα μεσολαβεί, αλλά και τους εκάστοτε τεχνολογικούς περιορισμούς ή δυνατότητες.
Η Vivian Maier είναι μία ειδική περίπτωση στα φωτογραφικά χρονικά. Νταντά στο επάγγελμα, εσωστρεφής, ολίγον τι ιδιότροπη με τα παιδιά, είχε ένα πάθος και μία διέξοδο, τη φωτογραφία. Παντού και πάντα κουβαλούσε την αγαπημένη της Rolleiflex με την οποία κατάφερνε να απαθανατίζει τις στιγμές των γύρω της με διακριτικότητα, τραβώντας με τη μηχανή χαμηλά, χωρίς να κοιτάζει από το σκόπευτρο.
Ποτέ της δε δημοσίευσε το έργο της. Κανένας εκτός των περιορισμένων κύκλων της δεν τη γνώριζε. Στα τελευταία χρόνια της ζωής της κλείστηκε ακόμα περισσότερο στον εαυτό της, ζώντας φτωχικά, μοναχικά, όπως δε θα έπρεπε να είναι για κανέναν μας τα γηρατειά. Ουσιαστικά, αναγνωρίστηκε μετά το θάνατό της, μέσα από την εμφάνιση των δεκάδων χιλιάδων φωτογραφιών, που παρέμεναν "παγιδευμένες" στα στοιβαγμένα φιλμ της συλλογής της.
Πλέον "εκμεταλλεύονται" το έργο της εκείνοι που δημοπράτησαν για το περιεχόμενο της αποθήκης με τις γεμάτες με φιλμ κούτες της άγνωστης ως τότε Maier. H δημοσιοποίηση των φωτογραφιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έφερε μία ειρωνική - εκ των υστέρων αποκάλυψη μίας φωτογράφου, που συνειδητά επέλεξε να μείνει στην αφάνεια.
Αναλογιζόμενοι σε αυτό το σημείο τη φωτογραφία ως μέσο καταγραφής του παρελθόντος, συνειδητοποιούμε ότι οι κλασικότερες φωτογραφίες καταφέρνουν να σπάσουν τα δεσμά του χρόνου, μεταδίδοντας εικόνες, συναισθήματα και στιγμές που παραμένουν διαχρονικά αναγνωρίσιμες. Αυτή η άνιση μάχη με το χρόνο καθιστά το φωτογραφικό εξοπλισμό μία ημιτελή "χρονομηχανή", που μας οδηγεί μονόδρομα προς τα πίσω, αφήνοντας όλα τα υπόλοιπα στη φαντασία του θεατή του καταγεγραμμένου υλικού της.
Η παραπάνω αντεστραμμένη σχέση έχει διττό ρόλο στην περίπτωση της Maier. Από τη μία πλευρά αναδεικνύει τη φωτογραφία και το φιλμ ως ένα εναλλακτικό προσωπικό "ημερολόγιο" στιγμών της ζωής και της καθημερινότητας, μιας και μέσα από το φωτογραφικό έργο μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει τα "χνάρια" στο μονοπάτι της ζωής της και νοερά να τα "ακολουθήσει".
Από την άλλη, η εν λόγω καταγραφή δίνει τη δυνατότητα στην ίδια να "νικήσει" έστω και καθυστερημένα το χρόνο, κερδίζοντας μία υστεροφημία που ούτε και εκείνη θα μπορούσε να φανταστεί. Το ερώτημα που προκύπτει είναι το αν εκείνη θα επιθυμούσε αυτήν την εξέλιξη.
Το δικαίωμα στη λήθη χάνεται μπροστά στην έκθεση του φωτογραφικού φιλμ. Αυτή όμως είναι τελικά και η πραγματική μαγεία της φωτογραφίας. Η αμεσότητα με τη δυνατότητα που δίνει στον καθένα μας να δώσει τη δικιά του ματαιόδοξη μάχη με το χρόνο, προσπαθώντας να "φυγαδεύσει" το παρελθόν και έμμεσα στιγμές του εαυτού του σε εκείνους που θα τον ακολουθήσουν.
Trailer του ντοκιμαντέρ Finding Vivian Maier
Βίντεο με δραματοποιημένη αφήγηση της ζωής της
Πηγή φωτογραφιών: vivianmaier.com
